Theo Quyết định số 25/2021/QĐ-TTg ngày 22/7/2021 của Thủ tướng Chính phủ quy định về xã, phường, thị trấn đạt chuẩn tiếp cận pháp luật: xã, phường, thị trấn đạt chuẩn tiếp cận pháp luật thì trong năm đánh giá xã, phường thị trấn đó phải triển khai, thực hiện đầy đủ 06 nội dung xây dựng cấp xã đạt chuẩn tiếp cận pháp luật; thực hiện chấm điểm 5 tiêu chí với 20 chỉ tiêu tiếp cận pháp luật và đáp ứng 03 điều kiện: (1) Tổng số điểm của các tiêu chí đạt từ 80 điểm trở lên; (2) Tổng số điểm của từng tiêu chí đạt từ 50% số điểm tối đa trở lên; (3) Trong năm đánh giá, không có cán bộ, công chức là người đứng đầu cấp ủy, chính quyền xã, phường, thị trấn bị xử lý kỷ luật hành chính do vi phạm pháp luật trong thi hành công vụ hoặc bị truy cứu trách nhiệm hình sự.
Với sự quan tâm, vào cuộc của cấp ủy, chính quyền các cấp, nhất là sự chủ động của đội ngũ công chức Tư pháp - Hộ tịch cấp xã, đã tham mưu phân công đội ngũ công chức cấp xã phụ trách, theo dõi các tiêu chí, chỉ tiêu tiếp cận pháp luật trên địa bàn ngay từ đầu năm, kết quả xây dựng cấp xã đạt chuẩn tiếp cận pháp luật trên địa bàn tỉnh đã đạt được kết quả cao. Năm 2022 trên địa bàn tỉnh Lạng Sơn có 193/200 xã, phường, thị trấn đạt chuẩn tiếp cận pháp luật theo quy định; các chỉ tiêu thực hiện Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới gắn với nhiệm vụ xây dựng xã, phường, thị trấn đạt chuẩn tiếp cận pháp luật năm 2022 hoàn thành 100%. Kết quả xây dựng cấp xã đạt chuẩn tiếp cận pháp luật, đã đáp ứng được yêu cầu nhiệm vụ của ngành Tư pháp trong Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới giai đoạn 2021 - 2025, tuy nhiên, hiện nay các đơn vị xã, phường, thị trấn chưa chú trọng xây dựng các tiêu chí, chỉ tiêu tiếp cận pháp luật mà chỉ chú trọng việc đánh giá kết quả xây dựng các tiêu chí, chỉ tiêu tiếp cận pháp luật theo quy định.
Kết quả hòa giải thành vụ/việc phát sinh trên địa bàn các xã, phường, thị trấn là nội dung để đánh giá, chấm điểm các tiêu chí, chỉ tiêu công nhận xã đạt chuẩn tiếp cận pháp luật, đồng thời là nội dung quan trọng để đánh giá công nhận xã đạt chuẩn nông thôn mới nâng cao, nông thôn mới kiểu mẫu giai đoạn 2021-2025. Với kết quả hòa giải thành trên địa bàn tỉnh năm 2022 là 75% số vụ/việc phát sinh và còn có 10/200 xã, phường, thị trấn có tỷ lệ hòa giải thành dưới đạt 20%, 29/200 xã, phường, thị trấn có tỷ lệ hòa giải thành đạt dưới 50% số vụ/việc phát sinh đang đặt ra yêu cầu, nhiệm vụ với các cấp, các ngành có liên quan, phải quan tâm, triển khai đồng bộ các giải pháp để nâng tỷ lệ hòa giải thành trên địa bàn.
Với trách nhiệm là cơ quan tham mưu, giúp UBND tỉnh quản lý nhà nước về công tác hòa giải ở cơ sở, ngay từ đầu năm 2023, Sở Tư pháp đã ban hành đầy đủ các Kế hoạch triển khai công tác chuyên môn, nghiệp vụ của ngành, xác định công tác hòa giải ở cơ sở là một trong các nhiệm vụ trọng tâm của công tác tư pháp năm 2023; là một trong năm tiêu chí xét, công nhận cấp xã, cấp huyện đạt chuẩn tiếp cận pháp luật đồng thời là điều kiện để cơ quan có thẩm quyền xét, công nhận cấp xã, cấp huyện đạt chuẩn nông thôn mới, đô thị văn minh. Để nâng cao tỷ lệ hòa giải thành trên địa bàn tỉnh và các xã, phường, thị trấn có tỷ lệ hòa giải thành thấp, Sở Tư đã đề ra nhiều giải pháp thực hiện phù hợp với tình hình, đặc điểm của tỉnh, trong đó tăng cường bồi dưỡng kiến thức pháp luật, tập huấn nghiệp vụ cho đội ngũ cán bộ, công chức cấp xã và các hòa giải viên ở cơ sở đã và đang được triển khai thực hiện.
Từ đầu năm đến nay, Sở Tư pháp đã mở 02 Hội nghị tập huấn công tác hòa giải cơ sở cho đội ngũ cán bộ lãnh đạo UBND, công chức Tư pháp - Hộ tịch của 200/200 xã, phường, thị trấn trên địa bàn toàn tỉnh; 07 Hội nghị tại 07 huyện để tập huấn, bồi dưỡng kiến thức pháp luật, kỹ năng nghiệp vụ hòa giải cho đội ngũ hòa giải viên, với số lượng 250 đại biểu một Hội nghị, các hòa viên được trang bị thêm các kiến thức pháp luật về pháp luật Hôn nhân và gia đình, kỹ năng nghiệp vụ về hòa giải cơ sở và nghiệp vụ, kỹ năng xây dựng cấp xã đạt chuẩn tiếp cận pháp luật theo quy định.
Hội nghị tấp huấn công tác Hòa giải cơ sở dành cho đội ngũ Lãnh đạo UBND và công chức Tư pháp - Hộ tịch của các xã, phường thị trấn trên địa bàn tỉnh Lạng Sơn tháng 02 năm 2023
Cùng với đó, Sở Tư pháp đã chỉ đạo UBND các huyện, thành phố tiếp tục nhân rộng mô hình “ Tổ hòa giải điển hình tiên tiến „ từ kết quả hoạt động của các “ Tổ hòa giải điển hình tiên tiến „ với mỗi huyện chọn 02 xã, mỗi xã chọn 02 tổ hòa giải để xây dựng mô hình và với kết quả hòa giải thành trong những năm qua luôn đạt trên 90% số vụ/việc phát sinh, có tổ đã hòa giải đạt 100% số vụ/việc phát sinh trên địa bàn, Sở Tư pháp đã yêu cầu các huyện, thanh phố phải nhân rộng mô hình này đạt tối thiểu 20% số tổ hòa giải.
Với các giải pháp nêu trên cùng với việc cấp phát sổ tay hướng dẫn chuyên môn nghiệp vụ công tác hòa giải ở cơ sở, tăng cường trách nhiệm của đội ngũ công chức trực tiếp tham mưu cho cấp ủy, chính quyền cơ sở, công tác hòa giải trên địa bàn tỉnh tỉnh sẽ tạo được chuyển biến tích cực, tỷ lệ hòa giải thành sẽ được nâng lên, cải thiện điểm số góp phần xây dựng cấp xã đạt chuẩn tiếp cận pháp luật đáp ứng được yêu cầu của Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới giai đoạn 2021-2025./.
Dương Văn Điền